Εισαγωγή στο θέμα της αποκατάστασης και ερμηνεία βασικών εννοιών (μνημείο - ιδιότητες, αποκατάσταση, ανακατασκευή, αναστήλωση, προστασία - συντήρηση, εξυγίανση, αναβίωση). Διεθνείς οργανισμοί και διεθνείς συμβάσεις. Γενικές αρχές και σκοπιμότητα της προστασίας και της αποκατάστασης. Αξιολόγηση ιστορικών κτηρίων. Διερεύνηση και αξιολόγηση ιστορικών φάσεων. Επιλογή διατηρούμενων και μη διατηρούμενων ιστορικών φάσεων. Περιγραφή των παραγόντων που συντελούν στη φθορά των μνημείων: των κακών επισκευών και λανθασμένων αποκαταστάσεων, της φυσικής φθοράς, της φθοράς που προέρχεται από τον άνθρωπο, των εσωτερικών και εξωτερικών αιτιών καταστροφής, των φυσικών και τυχαίων αιτιών. Εξέταση διαφόρων τεχνικών συντήρησης και αποκατάστασης. Μέθοδοι σωστικών επεμβάσεων και παράμετροι που καθορίζουν την τελική επιλογή της μεθόδου. Μέθοδοι στατικής επίλυσης κτηρίων με παραδοσιακούς τρόπους δομής. Η ειδική περίπτωση της αναστήλωσης αρχαίων μνημείων.

Η τεχνική της μελέτης αποκατάστασης θα περιλαμβάνει:

1. Αναλυτική διαδικασία

α. Ιστορική ανάλυση - τεκμηρίωση, που στοχεύει στην παρακολούθηση της διαχρονικής εξελίξεως του κτιρίου (μελέτη ιστορικών πηγών, συγκέντρωση μαρτυριών, εντοπισμό, ιστορικών φάσεων, παρουσίαση της τεκμηρίωσης με παλαιότερα σχέδια, αρχειακό και εικονογραφικό υλικό). β. Αρχιτεκτονική ανάλυση - τεκμηρίωση (αρχιτεκτονική αποτύπωση, φωτογραφική αποτύπωση, σχεδιαστική απεικόνιση, τυπολογική και μορφολογική ανάλυση, κατασκευαστική δομή - παθολογία). γ. Δομοστατική Ανάλυση (ανάλυση - συγκέντρωση στοιχείων, έρευνες στο άμεσο περιβάλλον, σεισμικός κίνδυνος, έρευνες για τα χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων και υλικών, μελέτη στατικής λειτουργίας, στερεωτικές επεμβάσεις).

2. Συνθετική διαδικασία

Σύνταξη μελέτης αποκατάστασης  και επανάχρησης: Γενικές αρχές - φιλοσοφία των επεμβάσεων, μελέτη συμβατότητας της νέας χρήσεως, εργασίες αποκατάστασης, συντήρησης, ανάδειξης και προσαρμογής του κτιρίου στη νέα του χρήση, μελέτη επισκευής και στερέωσης - στατικές δομικές επεμβάσεις και ενισχύσεις για αποκατάσταση της στατικής επάρκειας του κτιρίου και αποκατάσταση των κατεστραμμένων, διαβρωμένων ή αλλοιωμένων στοιχείων του κτιρίου. Αρχιτεκτονικές επεμβάσεις, αναδιάταξη χώρων, εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων, προτάσεις αρχιτεκτονικών - μορφολογικών αποκαταστάσεων, χρωματική οργάνωση του κτιρίου. Οικοδομική Νομοθεσία. Προϋπολογισμός και χρονοδιαγράμματα εκτελέσεως των εργασιών.

Οι γνώσεις θα παρέχονται στους φοιτητές με τη θεωρία και τις εργαστηριακές ασκήσεις, οι οποίες θα αποτελούν την εφαρμογή της θεωρίας σε συγκεκριμένο μέρος του γνωστικού αντικειμένου και σε επίπεδο ατομικό ή ομαδικό. Επίσης η μεθοδολογία περιλαμβάνει παράθεση παραδειγμάτων ολοκληρωμένων μελετών.

Στο πλαίσιο του εργαστηριακού μέρους θα γίνει επιλογή ενός κτίσματος από τους φοιτητές (ατομικά ή καθ’ ομάδες), με τη συνεργασία και τη συναίνεση του εκπαιδευτικού. Θα ακολουθήσει αναγνώριση της αρχικής μορφής μέσω αποτυπώσεως που θα γίνει αρχικώς, χάρη στην οποία οι φοιτητές θα αρχίσουν να μαθαίνουν σε βάθος τη δομή και να προσεγγίζουν την αρχιτεκτονική του κτιρίου. Θα ασχοληθούν με την απεικόνιση σε κατόψεις, όψεις, τομές, αξονομετρικά και σχέδια λεπτομερειών. Θα ακολουθήσει η ανάλυση και η μελέτη των χώρων, του συστήματος δόμησης και των κατασκευαστικών λεπτομερειών. Θα γίνει εκτίμηση της στατικής και της λειτουργικής επάρκειας. Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα ολοκληρωθεί με τη  μελέτη έργων συντήρησης, αποκατάστασης, επανάχρησης και προβολής, με κριτήρια τεχνικά, οικονομικά και κοινωνικά και με επιλογή της συμφέρουσας λύσεως της επισκευής ή της ανακατασκευής.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Να αποκτήσουν οι φοιτητές τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να αξιολογούν ένα ιστορικό κτήριο και να διακρίνουν τις ιστορικές του φάσεις, απαραίτητο βήμα πριν την εκπόνηση της μελέτης αποκατάστασής του. Επίσης, να είναι σε θέση να αποφασίσουν επείγουσες σωστικές επεμβάσεις, σε περίπτωση που αυτές είναι απαραίτητες πριν την εκπόνηση της οριστικής μελέτης.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:

• Πραγματοποιεί τη θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση των ιστορικών κτηρίων, καθώς και την συστηματική αντιμετώπιση των προβλημάτων τους.
• Εργασθεί για τη συντήρηση, αναστήλωση, αποκατάσταση και προβολή των αρχιτεκτονικών μνημείων. 

Εξειδικευθεί στην αντιμετώπιση και επίλυση προβλημάτων προστασίας και διατήρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.